Minder conflicten en betere relaties: zeker nú van belang
Minder conflicten en betere relaties: zeker nú van belang
In 5 stappen leren je behoeftes minder slordig te uiten
Het thuis werken kan een vruchtbare bodem zijn voor frustraties en irritaties: dichter op elkaar thuis, waar iedereen een nieuwe routine moet vinden. En op afstand van collega’s, waardoor je minder gemakkelijk even kunt afstemmen. En tegelijkertijd zijn we misschien ook nog eens wat zorgelijker, over onze ouders, de toekomst, de financiën. Ik heb er het materiaal van geweldloze communicatie weer eens bij gepakt, van de gerenommeerde Marshall Rosenberg. In dit artikel kun je lezen hoe je kunt voorkomen dat je telkens weer om dezelfde dingen (soms jarenlang) boos bent, gewoon omdat je je behoeftes niet handig uit. In 5 stappen valt er verrassend veel winst te behalen.
- 1.Probeer je behoefte scherp te krijgen.
- 2.Uit je behoefte helder
- 3.Meld je verzoek constructief, voorkom dat je de ander diagnosticeert of bekritiseert
- Koppel het aan je eigen behoefte. Neem verantwoordelijk voor je gevoel, leg het niet bij de ander. En leg het uit.
- 5.Probeer de behoeften van de ander ook te begrijpen.
We zeggen vaak dingen tegen anderen, zonder dat we ons bewust zijn van onze eigen behoefte daarbij. Als je het ons zou vragen zullen we regelmatig zeggen: ‘nou zomaar, ik moest het gewoon even kwijt’. Maar als we dieper spitten, blijkt dat er wel altijd een behoefte aan ten grondslag ligt. Bijvoorbeeld: begrip krijgen. Of een eerlijk oordeel van de ander. Of een bepaalde actie, die hij/zij zou ondernemen.
Voorbeeld:
- “Ik heb echt een hekel aan al die conference calls, ik word er doodmoe van”, zeg je tegen je partner.
- Jouw achterliggende behoefte is wellicht: begrip, empathie. Een partner die bevestigt dat hij/zij het zich kan voorstellen, even met je meezucht, kan al helemaal genoeg zijn. Maar misschien wil je wel dat je partner de boodschappen gaat doen in jouw plaats, of je rug masseert, je een kopje thee geeft, met je meedenkt over hoe anders. Kortom, dat er actie genomen wordt door hem of haar. Ook zonder dat we die behoefte scherp kunnen benoemen, zijn er vaak onbewuste verwachtingen en kan het tot een verslechtering van de relatie leiden als niets gebeurt.
- Niet serieus nemen van je behoeften: we hebben vaak geleerd onze behoeften niet zo serieus te nemen. Vrouwen misschien nog wat sterker dan mannen. Veel ouders gaven hun kinderen mee dat ze gewoon hun bord moesten leegeten als ze geen honger meer hadden, niet moesten zeuren. Kortom, niet naar hun behoeften moesten luisteren. Het kennen van je eigen behoeften is dus vaak nog best ingewikkeld: ‘Wat wil ik nu eigenlijk hiermee van de ander?’, is een vraag die lang niet altijd gemakkelijk te beantwoorden is. Maar misschien heb je ook wel voorbeelden in je omgeving die je laten inzien hoe belangrijk het is: relaties die getekend worden door jarenlange boosheid en steken onder water, zonder dat de echte behoeften (aan meer respect en vertrouwen bijvoorbeeld) worden uitgesproken. Dit kan in liefdesrelaties spelen, maar ook in het contact met vrienden of collega’s.
- Irreële behoeften: we roepen dat iemand gewoon een beetje verantwoordelijkheid moet nemen. Maar het is goed om te onderzoeken hoe dat er dan uit zou zien. Misschien neemt, in jouw ogen, diegene een beetje verantwoordelijkheid als hij/zij altijd direct reageert en de dingen doet die jij belangrijk vindt. En dat dan ook nog met een glimlach doet. Wees eerlijk over je eigen behoeften naar jezelf: soms zijn onze lijstjes wel erg lang en niet reëel. En werken we onze teleurstelling zelf in de hand.
Valkuilen:
Vaak uiten we onze behoeften nogal impliciet. Een voorbeeld:
“Ik maak hier altijd de notulen, bel iedereen na voor de to-do lijstjes, heb daarbij altijd met heel veel gezeur en smoezen van mensen te maken gehad, ik ben daar vaak helemaal gek van geworden en heb bovendien mijn eigen werk vaak in het weekend moeten afmaken. Zouden jullie nu misschien eens éven wat meer kunnen meewerken?”
Een dergelijke verzuchting is ook gemakkelijk te vertalen naar het huishouden: ”Ik doe altijd dit en dat, zou je dan tenminste niet zo asociaal kunnen doen?”.
Een dergelijk klagelijk verzoek roept vaak eerder weerstand op, dan begrip. Het idee dat je best meer -aandacht, medewerking, erkenning - verdient, roept vaak vooral een negatieve sfeer op. Voorkom dat je zo lang zegeltjes plakt en gefrustreerd raakt, maar uit je behoefte eerder en helderder.
“Ik heb vorige keer de notulen gemaakt, ik zou graag willen dat we dat in toerbeurt doen”.
Valkuil: veel mensen praten vaak over hun frustraties in de relatie met anderen, met andere mensen dan diegene die het betreft. Dat is namelijk een stuk minder onrustig om te doen. En als die ander ons dan bevestigt dat het inderdaad echt stom is van diegene, is het ook nog een beetje bevredigend. Maar het schaadt de relatie met diegene waarmee we eigenlijk moeten dealen dubbel: we gaan het gesprek uit de weg en lopen de kans dat de ander onze klachten via de zijlijn te horen krijgt.
Misschien is dit nog wel het lastigste aspect: we zijn zo gewend om de ander te veroordelen, soms met harde woorden, terwijl dit vrijwel altijd tot een tegenaanval zal leiden. Soms meer onderhuids, maar ook dan zal de ander meer bezig zijn met zelfverdediging, dan met het proberen te snappen wat jouw behoefte is.
“Jullie zijn zo ontzettend lui, ruim toch eens die rommel op”. (Leidt bij pubers direct tot de tegenaanval: “Hoezo, jij laat toch ook je schoenen daar staan?”, “Jij wou toch kinderen?”)
“Jullie komen iedereen keer op het allerlaatst met wijzigingen, je kunt toch zelf ook zien dat het bijna de deur uit moet”.
“Je bent een narcist/autist/egoïst en daarom laat je me helemaal geen ruimte.”
Enfin, soms subtiel, soms heel direct: veel behoeften worden verpakt in diagnoses van de ander. Mogelijk geeft het plakken van een label iets van neutraliteit en voelen we ons minder kwetsbaar, maar tot een oplossing leidt het zelden.
Valkuil: dit mechanisme is zo gebruikelijk in onze samenleving, dat we ons er vaak helemaal niet van bewust zijn. Bovendien gebruiken we vaak extra zware termen om onze afkeur kracht bij te zetten: jij bent altijd zo..”. Omdat dit leidt tot harde reacties van de ander, escaleert het conflict op deze manier razendsnel.
Het helpt enorm als je het gewoon bij jezelf houdt; aangeeft wat jouw belang is.
‘Ik zou graag willen dat jij je boeken opruimt, want ik wil graag de tafel schoon hebben als we gaan eten”.
“Vorige keer moest ik iedereen op het laatst afbellen, dat vond ik echt vervelend om te doen. Ik zou willen dat we het nu op tijd aangeven als het overleg mogelijk niet door kan gaan”.
Valkuil: we zijn geneigd de ander de schuld te geven van onze nare gevoelens: ‘Door jou ben ik zo ongerust”. “Ik word helemaal gek van jouw eisen”. Maar niet iedereen met diezelfde ervaring voelt hetzelfde. Er zitten nog gedachten tussen. Bijvoorbeeld jouw eigen overtuiging dat je je manager niet kunt tegenspreken. Die gedachten leren kennen, geeft je grip op je emoties.
Anderen zullen dezelfde fouten maken en misschien nog wel erger dan wijzelf. De kunst is om niet direct zelf weer je goede voornemens te laten varen als de ander kritisch/aanvallend is, of een stempel op jou plakt. Het vergt veel zelfbeheersing (echt lastig, ervaar ik zelf ook) om dan de behoefte van de ander te achterhalen, door erop door te vragen in plaats van in de verdediging te gaan.
Karel: “Kun je nu eindelijk eens die spullen weghalen?”
Een ideale reactie zou (bijvoorbeeld) zijn:
Bep: “Ik begrijp dat je je ergert aan mijn spullen hier. Vind je het vervelend dat ze hier liggen omdat jij hier middags wilt werken?”
Karel: “Ja! Zeg dat wel. Ik word er gestoord van!. Ik heb al van alles opgeruimd en dan wil ik ook niet nog eens jouw troep moeten opruimen.”
Bep: “Dus je vindt eigenlijk dat je al teveel moet opruimen, begrijp ik dat goed?”
Karel: “Ja klopt, die verdeling die we hebben gemaakt dat ik opruim en jij kookt, pakt gewoon helemaal niet lekker uit voor mij. Ik ben constant bezig”.
Bep: “Zou het goed zijn eens te kijken naar onze verdeling?”
Valkuil: niet zelf geraakt worden als de ander onredelijk klinkt of je aanvalt, is iets dat niet vanzelf gaat. Ik merk dat het werkt als een oud tentzeil in de regen: een tijdje gaat het goed en dan opeens lekt de boel door en reageer ik alsnog gekwetst. Maar dat wetende valt er wel op te trainen.
Gezelliger in quarantaine en daarna
We communiceren vaak nogal onhandig of slordig over onze behoeften. We gebruiken onbewust vaak onnodig zware middelen. Hierdoor lopen zaken uit de hand en kunnen relaties blijvend verstoord worden. Of niet echt verstoord, maar gewoon een beetje onprettiger dan nodig. Met onze geliefden, maar ook met collega’s. Met deze stappen kunnen we op een nuchtere manier de relatie verbeteren en veel onnodige conflicten voorkomen.