Solliciteren als je introvert bent

Deel 1: Help de wereld te profiteren van jouw talenten, door ze te leren benoemen.

Veel mensen die zichzelf als meer introvert bestempelen zijn werkzaam in functies waar ze niet op hun best zijn. Het is niet fijn om telkens maar weer aangespoord te worden je te ontwikkelen in een richting die helemaal niet bij je past of om continu overprikkeld te zijn. Het vinden van de juiste baan, en weer loslaten als je niet op de juiste plek terechtgekomen bent, vergt natuurlijk dat je solliciteert. Maar daar zie je waarschijnlijk nogal tegenop: jezelf moeten ‘verkopen’ lijkt je mogelijk zelfs vreselijk. Dat hoeft ook niet. Daarover in het volgende artikel meer. Nu eerst een superbelangrijke basis: het benoemen van je kwaliteiten, in een wereld die soms zo gemaakt lijkt te zijn voor extraverte mensen. Met drie oefeningen die je kunnen helpen je kwaliteiten te benoemen.

Iedereen is een genie.
“Maar als je een vis beoordeelt op zijn vermogen om in bomen te klimmen, zal hij zijn hele leven blijven geloven dat hij dom is” - Einstein.

Je talenten benutten, dat is een behoefte die sterk in ons mensen verankerd is. Voor extraverte mensen lijkt dat vaak gemakkelijker dan voor meer introvert ingestelde mensen. De westerse samenleving waardeert de kwaliteiten van extraverte mensen vaak meer: enthousiasme, daadkracht, overtuigingskracht en snel kunnen schakelen, staan vaak genoemd in vacatureteksten. Terwijl we de kwaliteiten van meer introvert ingestelde mensen, concentratievermogen, grondigheid, analytisch inzicht, kunnen luisteren en anderen ruimte geven, misschien wel vaak veel harder nodig hebben voor het aanpakken van allerlei complexe problemen.

Het is dus zaak jezelf en je kwaliteiten goed te kennen, om de omgeving te vinden waarin jij jezelf tot bloei kunt brengen en jouw optimale bijdrage kunt leveren.

Liever geen kantoortuin
Als je meer extravert bent, krijg je vooral energie uit contacten met anderen. Je komt al pratende op de beste ideeën. Je kunt gemakkelijk praten terwijl je denkt en je hakt soepel knopen door. Je houdt van afwisseling en hebt veel prikkels nodig.

Als introvert heb je meer tijd nodig om prikkels te verwerken en laad je je graag in rust op. Een kantoortuin is een crime voor je. Je bent in staat goed naar anderen te luisteren of teksten tot je te nemen en kunt daar gemakkelijk de essentie uit te halen. Je schrijft gemakkelijker dan dat je presenteert. Je houdt ervan je te kunnen concentreren op een taak en kunt je daarin vastbijten. Het on the spot formuleren van je ideeën vind je vaak lastig: je hebt even tijd nodig voordat je met je ideeën naar buiten komt.

Vooropgesteld: natuurlijk zijn niet alle extraverten hetzelfde, evenmin als alle introverten. En ook zijn er allerlei mixvormen. Maar er lijken wel degelijk wetenschappelijk aantoonbaar verschillen in de hersenen te zijn.

Meer zicht op jouw unieke talenten in drie oefeningen
Veel introverte mensen hebben weinig zicht op hun toegevoegde waarde. In het boek ‘Succesvol solliciteren voor introverte mensen’, beschrijft Eline Sluys een mooi voorbeeld: hoe het gegeven dat een docente zich grondig voorbereidde op haar lessen, door haar manager eerder als een zwakte dan als een kracht gezien werd. De nadruk in de feedback lag op de beperkte efficiency, terwijl de professionaliteit van de lessen buiten beschouwing bleef. Soms veroordelen anderen je gedrag, soms ben je zelf degene die het meest kritisch is.

Hieronder tref je een aantal oefeningen en voorbeelden aan, die je kunnen helpen jouw kwaliteiten beter te benoemen.

Oefening 1: Trouw zijn aan jezelf
Wanneer ben jij trouw aan je persoonlijkheid, wanneer ben jij het meest authentiek? In welke omgeving ben je dan? En met wie?
Waar ben je dan mee bezig? Welk gedrag laat jij zien in deze situaties?
Wanneer ben je niet jezelf, niet authentiek? Welk gedrag laat je dan zien?

Oefening 2: Leren uit je succeservaringen
Denk eens terug aan een situatie waar je (een soort van) trots op jezelf was. Of een situatie waarvan je erg hebt genoten. Of een waarbij anderen je een compliment gaven.
Stel jezelf de volgende vragen: wat deed jij opdat het goed ging? Wat zegt dat over jou?

Oefening 3: Input van anderen vragen:
Stuur (voormalig) collega’s, managers, vrienden en familie (ten minste zes personen) een mail waarin je aangeeft dat je bezig bent met een loopbaantraject of dat je aan het solliciteren bent en graag hun input wilt hebben. Mogelijk vind je het een beetje gek, maar ik geef vergelijkbare oefeningen al jaren aan cliënten en weet inmiddels dat mensen graag willen meedenken en dat het enorm veel inzicht kan opleveren. Zet je dus over je schroom heen. Stel hen de volgende vragen:

• Kun jij misschien aangeven wat je mijn drie meest sterke punten vindt?
• Wat zie je mij voor dingen doen opdat je dit punt hebt genoemd? (op zoek dus naar concrete voorbeelden)

En eventueel ook:

• Wat voor functies zie je mij (op termijn) doen?
• Wat denk je dat ik beter kan vermijden?

Een aantal kwaliteiten ter inspiratie:
Onderstaande voorbeelden kunnen je helpen woorden te geven aan je eigen vaak meer globale ideeën over je kwaliteiten.

• Ik weet goede langdurige relaties op te bouwen. Het duurt even voordat mensen mij leren kennen, maar ik ben oprecht in anderen geïnteresseerd en heb geen behoefte om hen te domineren. Ik vind het fijn om met elkaar te discussiëren over onderwerpen en zo van elkaar te leren en tot oplossingen te komen.
• Ik heb de leiding van een project gekregen dat eerder vastliep. Ik ga minder snel dan mijn voorganger, maar dat is precies wat ze nu willen omdat ze zien dat eerder steeds bijgestuurd moest worden. Doordat ik me grondig informeer, hoeven we veel minder bij te sturen en ervaren mensen nu veel meer stabiliteit en koersvastheid.

Meer voorbeelden zien hoe je je kwaliteiten realistisch en geloofwaardig kunt formuleren? 

• Ik ben in staat om bruggen te bouwen tussen mensen. Ik kan goed luisteren en houd het gezamenlijke belang voor ogen. Ik hoef niet mijn gelijk te krijgen. Juist daardoor ontstaat er een meer coöperatieve sfeer. 
• Toen ik een team moest leiden vond ik dat onwennig, maar mijn teamgenoten vonden het erg fijn omdat ze het gevoel hadden dat er serieus naar hen geluisterd werd  en we het echt samen deden. Veel managers hebben de behoefte om teveel te sturen: ik wil graag met hen omgaan zoals ik dat zelf ook altijd wilde van een manager.  Juist in een team professionals werkt mijn aanpak waarin ik veel ruimte en eigen verantwoordelijkheid laat, heel goed.
• Ik vond het leuk om het tussentijdse verslag te maken van ons project. Ik kwam tot het inzicht dat er eigenlijk 3 grote lijnen zichtbaar waren waar we op door moesten gaan. De andere teamleden vonden mijn verslag heel verhelderend. Helder schrijven gaat mij goed af. 
• Toen ik in een team werkte dat de werkprocessen moest optimaliseren, kon ik met mijn manier van interviewen echt iets toevoegen. Ik luister goed, zie de grote lijnen, zit niet te snel vast in mijn eigen ideeën. Vaak hoorde ik dat mensen heel tevreden waren over de interviews en de projectleider gaf ook aan dat mede hierdoor de sfeer positief was en er weinig weerstand was. 
• Voor een bijeenkomst met alle bewerkers moest er van alles geregeld worden. Ik vind het fijn om alles vooraf goed te doordenken. Organisatorisch kreeg ik een grote rol in die voorbereidingen, wat ik erg leuk vond. Ik heb nu echt de naam dat je bij mij moet zijn voor het maken van dergelijke plannen. 
• We kregen een nieuw systeem van het hoofdkantoor. Niemand kon er nog goed mee uit de voeten. Ik had me er al veel eerder in verdiept en was de anderen een paar stappen voor. Dat was best lastig, want de manuals waren nauwelijks om door te komen. Dat ik zaken als eerste onder de knie krijg, past bij me: ik ben gewoon heel vasthoudend, zie het echt als een uitdaging  die taaie materie te snappen, terwijl anderen dan helemaal afhaken.
• Ik ben analytisch sterk en ga door totdat ik de oplossing gevonden heb. Ik vind het een uitdaging te werken aan vraagstukken waar anderen niet goed uitkomen. Het lukt mij dan vaak om nieuwe invalshoeken te vinden.

Help de wereld van jouw kwaliteiten  te profiteren
Je hoeft geen glad verhaal te vertellen over wat je allemaal wel niet kan. Je bent geloofwaardig als je dicht bij jezelf blijft. Maar nadenken over wat nu je belangrijkste kwaliteiten zijn en waar dat ook blijkt (voorbeelden dus weer), is echt iets om vooraf te doen. Zeker als je meer introvert bent, heb je even tijd nodig om het te bedenken. Voorbereid voel je minder druk en kun je meer ontspannen zijn. Elke interviewer zal je de vraag stellen je kwaliteiten te benoemen en daar e(als ze de STAR training gevolgd hebben zeker) en voorbeeld bij te geven. Zo sla je belangrijke heipalen voor een succesvol sollicitatiegesprek en eigenlijk voor een succesvolle loopbaan in brede zin. Het goed kennen van je kwaliteiten, regelmatig zorgen dat je stilstaat bij hoe je je ontwikkeld hebt, is een voorwaarde om de goede kant uit de kunnen sturen. Soms zaken af te houden of op tijd te vertrekken. En alleen dan help je de rest van de wereld aan het genoegen te kunnen profiteren van  jouw genialiteit.