10 tips voor een persoonlijke en aansprekende sollicitatiebrief

Met tekstvoorbeelden die je kunt vertalen naar jouw brief.

De markt is wel wat gekrompen door de coronacrisis, er zijn minder vacatures, maar tegelijkertijd is die krimp maar klein. Er liggen nog genoeg kansen; desondanks is het belangrijker dan een paar maanden geleden dat je je kansen goed benut. Dat selecteurs enthousiast raken over jouw brief. Hier vind je tien tips om je brief geloofwaardig en sympathiek over te laten komen. Wat je natuurlijk ook bent.

1. Zorg voor een persoonlijke binnenkomer. Sollicitatiebrieven starten vaak met iets in de trant van “Ik werd direct enthousiast toen ik de vacature las’. Vaak vergeten we echter de kans te benutten het wat persoonlijker te maken en vertrouwen op te bouwen door een compliment, zoals we wél in een face-to-face gesprek doen. Een voorbeeld:

‘Ik ben enthousiast, omdat ik veel waardering heb voor de bijzondere bijdrage die jullie leveren op het gebied van ..’ of ,’ ..omdat ik veel positieve verhalen heb gehoord over de werksfeer binnen de organisatie’.
Schrijf ook niet dat je enthousiast bent, omdat je denkt de geschikte kandidaat te zijn: dat is geen logische redenatie. Zoiets als: omdat je denkt dat je het kan, wil je het. Begin met wat je aanspreekt, in de introductie alvast heel kort, later mogelijk uitgebreider. Jouw geschiktheid komt later aan bod.

2. Maak de vertaalslag naar de vraag. Veel brieven bevatten een opsomming van kwaliteiten die niet allemaal even relevant zijn. Daarmee loop je de kans dat selecteurs denken dat je eigenlijk iets anders wil of kan. Maar vooral voelen ze minder snel de klik omdat ze hun eigen behoeftes niet terug lezen. Kijk dus eerst heel goed naar de vacature, denk na over de noden van jouw potentiële werkgever en kijk dan waar jouw toegevoegde waarde kan zitten.

3. Kill your darlings. Met andere woorden: zorg voor een overzichtelijke etalage. Naarmate je meer opschrijft, zullen belangrijke boodschappen ook verborgen blijven. Denk na over de essentie van jouw boodschap. Wat wil je in ieder geval overbrengen als het gaat om jouw motivatie en kwaliteiten? Laat anderen je helpen je darlings te killen en overbodige ballast te verwijderen. Het is soms lastig afscheid nemen van zinnetjes die op zich best mooi zijn, maar die te weinig toevoegen. Maak er geen roman van: beperk het liefst alles tot een A4.

4. Geen ‘wc-eend prijst wc-eend aan’ stijl. Veel mensen schrijven iets in de stijl van: ‘Ik ben sterk in teamwerk, doelgerichtheid en ik heb humor‘. Ja ja, fijn dat je zo enthousiast bent over jezelf, maar hoezo moet ik dat geloven’, denk de selecteur. Zorg voor bewijsmateriaal; geloofwaardiger en minder opschepperig. Een voorbeeld:
“Toen de projectleider wegviel kreeg ik de opdracht het project te coördineren. Ik werd geconfronteerd met een complex project, onduidelijkheid over de exacte doelstelling en een behoorlijke vertraging. Door mijzelf snel in te werken, de dialoog op te starten in de teams en tegelijkertijd snel een aantal knopen door te hakken, konden we het project alsnog tot een goed einde brengen. Ik heb daar veel plezier aan beleefd en ook veel waardering voor gekregen. De daar opgedane ervaring denk ik goed te kunnen benutten in deze functie.“

Als selecteur lees ik dan: die is leergierig, een harde werker, heeft lef, kan mensen met zich meekrijgen en durft het aan om (impopulaire) keuzes te maken.

5. Maak er een logisch verhaal van. Soms zie ik dat in brieven geheel voorbij gegaan wordt aan het feit dat de stap die mensen nu willen maken enige uitleg vergt, omdat het een soort van een carrièreswitch betekent of anderszins niet voor de hand ligt. Doe dan niet net alsof er niets aan de hand is, maar motiveer je keuze. Een voorbeeld:

‘Ik realiseer me dat ik met mijn achtergrond wellicht een minder voor de hand liggende kandidaat ben en dat ik inhoudelijk ook bij te leren heb. Maar ik verwacht ook dat ik met mijn ervaring een aantal belangrijke zaken kan toevoegen aan de organisatie. Zo heb ik in mijn functie als vrijwilligerscoördinator bij .. geleerd om heel zelfstandig te werken in een uiterst dynamisch speelveld. Doordat ik verantwoordelijk was voor zowel het langere-termijnplan, de betrokkenheid van de vrijwilligers als het oplossen van de dagelijkse kleinere en grotere problemen, heb ik mijn oplossend vermogen, flexibiliteit en vermogen om anderen te binden verder kunnen ontwikkelen.

En/of omdat er weinig geld beschikbaar was, moest ik inventief zijn. Bovendien was de betrokkenheid van de vrijwilligers niet vanzelfsprekend: een goede communicatie met hen was essentieel voor de stabiliteit van het team’.

6. Wees enthousiast, op een zakelijke manier. Ja, het is goed om enthousiast te zijn en prima om dat woord ook te gebruiken. Maar pas ook op dat je niet té blij over komt: dat doet iets met je gelijkwaardigheid en niveau. Het is misschien niet hoe je het zou willen, maar onderzoek toont aan dat mensen minder lachen naar anderen naarmate ze hoger in de hiërarchie staan. Als je teveel ‘leuk’ vindt, ben je meer de stagiair, dan de nieuwe beleidsmedewerker.

7. Durf persoonlijk te zijn. Met je eigen verhaal (maar wel bondig) en vooral met wat je ervan geleerd hebt, kun je een snaar raken. Een voorbeeld:

‘Met de start van mijn eigen onderneming hoopte ik in de wereld van de fitness en welzijn een nieuw geluid te kunnen laten horen. Na twee jaar hard werken en een groeiende belangstelling voor onze apps, kwam ik tot de conclusie dat het meer geld vergt dan ik beschikbaar had, omdat de markt verdeeld is door een aantal grote spelers. Ik kijk er positief op terug omdat het mij veel geleerd heeft: veel kennis over bedrijfsvoering (marketing, financieren), de samenwerking met partijen, maar ook over mijn flexibiliteit en veerkracht. Ik verwacht deze kwaliteiten ook goed te kunnen benutten in de functie van ..’

Een ander voorbeeld:
‘In mijn functie binnen deze multinational kon ik mijn daadkracht en oplossingsgerichtheid minder goed kwijt. Het heeft mij geleerd dat ik beter op mijn plek ben als ik doelgericht aan de slag kan gaan, met eigen verantwoordelijkheden en beslisruimte. De functie van teamleider binnen …sluit derhalve veel beter aan bij mijn praktische instelling en behoefte aan tempo. De ervaring binnen .. heeft me veel nieuwe inhoudelijke inzichten opgeleverd: ik heb kennis kunnen maken met allerlei verschillende systemen. In de functie van teamleider kan me dat helpen vanuit een breed overzicht keuzes te maken bij de kwaliteitsverbetering van de systemen.’

8. Kijk met wantrouwige ogen naar je brief. Of laat anderen dat doen. Een selecteur is op zijn hoede: de verkeerde mensen uitnodigen, is niet goed voor zijn of haar imago. Denk na over mogelijke redenen om niet met jou in zee te gaan en doe iets om de lezer gerust te stellen. Zorg voor uitleg over hiaten (‘Ik heb een huis gekocht en helemaal opgeknapt en daarvoor een sabbatical opgenomen’) of juist dat er geen nadruk op ligt, bij voorbeeld door de data niet in maanden maar in jaren te schrijven.

9. Wees positief en niet arrogant. Schrijf wat je wél wilt, in plaats van wat je niet wilt. En wees ook niet te arrogant door jezelf op de borst te kloppen over wat je allemaal kan. Maak het meer neutraal zoals beschreven onder het kopje van de WC-eend. Zorg dat je niet heel anders bent dan in een gesprek.

10. Gebruik zoveel mogelijk eigen woorden in plaats van standaardzinnetjes. In je beschrijving van je motivatie kun je dat doen, maar ook de slotzin (blijft altijd lastig), kun je net wat minder standaardwoorden gebruiken. Een aantal voorbeelden:

• Graag kom ik een keer langs om met elkaar te onderzoeken of we een goede match zouden zijn.
• Graag zou ik in een persoonlijk gesprek nader willen kennismaken.

Je basisbrief iedere keer weer behoorlijk aanpassen
Het is prima om een basisbrief te hebben, maar als je het serieus neemt, hebt je ook iedere keer de tijd nodig om de brief op maat te maken. Het helpt enorm als je vooraf belt met een relevante vraag: je naam blijft beter hangen. Sommige werkgevers vragen niet meer om een brief, maar alleen om een cv. Prima, dan heb je, als je wordt uitgenodigd, meer te doen in je gesprek. Ook dan is het goed je voor te bereiden op de manier zoals hierboven. Voor meer gesprekstips kun je ook dit artikel op mijn site lezen.