8 realistische hands-on tips als je omscholing overweegt

Met: gratis loopbaancoaching, het nut van treuzelen en de meest kansrijke opties

Het aantal vacatures groeit. Maar als je toevallig in de culturele sector, de detailhandel, het toerisme, of de horeca werkt, heb je met een enorme krimp te maken. Als je overweegt om je om te scholen naar een meer kansrijke sector/beroep, heb je flink wat uit te zoeken. Waar liggen jouw kansen, kun je gebruik maken van subsidies, hoe kom je erachter welke opleiding je echt verder helpt? Om te voorkomen dat je onderweg vastloopt, heb ik acht praktische tips op een rij gezet, die je helpen een goede keuze te maken.

1. Verzamel informatie over jezelf o.a. via gratis tests. Via bijvoorbeeld de nationale beroepentests kun je gratis beroepskeuzetests doen. Misschien heb jij al helder wat je te bieden hebt en in welke richting je wilt zoeken, maar als je twijfels hebt, neem dan tijd om informatie over jezelf en je mogelijkheden te verzamelen. En durf ook anderen te bevragen. Stuur een aantal (voormalige) collega’s/managers en vrienden, in het kader van jouw loopbaanoriëntatie, eens een lijstje vragen. Het lukt vaak beter je kwaliteiten te benoemen als anderen ze ook in je zien.
• Wat denk jij dat mijn belangrijkste kwaliteiten zijn?
• Wat voor functies/rollen zie jij mij (op termijn) doen?
• Wat denk je dat ik beter niet kan doen?

2. Maak gebruik van de subsidie waardoor je gratis loopbaancoaching kunt krijgen. Op dit moment is er een budget van €700,- voor elke werknemer of zelfstandige tussen de 18 en 66 jaar die zich wil oriënteren op de arbeidsmarkt. Dat betekent dat veel loopbaancoaches een gratis traject aanbieden, vaak van vier sessies. Als je niet te lang wacht, kun je daarvan gebruik maken. De subsidiepot is niet oneindig: vanaf 1 augustus is het mogelijk er aanspraak op te maken. Van belang is wel dat de coach aangesloten is bij een beroepsvereniging en het (korte)traject praktisch van aard is, zodat je echt goed kunt verkennen waar jouw beste kansen liggen. En dat de coach je aanspreekt. Je kunt de subsidie ook gebruiken om een duurder traject betaalbaarder te maken. Google op loopbaancoaching gratis of (wc eend beveelt wc eend aan) mail mij.

3. Treuzel en onderzoek grondig voordat je je schaarse tijd en geld investeert. Opleidingen zoeken studenten en zullen je ook een beetje proberen te verleiden. Zeker als je echt weer eens zin hebt om te gaan studeren, bestaat het risico dat je te snel je keuze maakt. Een opleiding die niet echt goed in elkaar steekt, geen goede naam heeft, niet echt bij je past, of je niet aan nieuw werk helpt. Vraag de opleiding om namen van oud studenten of zoek ze op via de tweede cirkel van je LinkedIn. Zet het als vraag uit op je Facebookprofiel, google naar ervaringen. Kortom, neem de tijd en probeer niet te snel uit de onrust te komen die je nu wellicht ervaart. Verdraag het nog even om te voorkomen dat je een verkeerde keuze maakt.
Een voorbeeld: Annejet raakte haar baan kwijt in de financiële sector en kon met de vergoeding die ze kreeg een opleiding natuurgeneeskunde volgen. De opleiding paste haar goed, maar het daadwerkelijk veroveren van een stukje van de markt (met veel aanbieders), vond ze veel lastiger. Met haar beperkte commerciële affiniteit en behoefte aan financiële zekerheid, was er geen geschikt werk voor haar met deze opleiding. Door vooraf met oud-studenten die als natuurgeneeskundige werkzaam zijn te spreken, had ze meer zicht gekregen op bijvoorbeeld hu reële dagbesteding en hun omzet.

4. Onderzoek de kansrijke beroepen, maar blijf kritisch. Er is een mooi onderzoek gedaan naar de meest kansrijke beroepen op een site van werk.nl, over arbeidsmarktinformatie, beroepen met de beste kansen. Daar vind je beroepen als schuldhulpverlener, woonbegeleider, online marketeer, calculator, planner en cybercrime specialist. Het is goed om je beeld aan te scherpen en inspiratie te krijgen, maar de staatjes tonen ook aan hoe zaken opeens weer kunnen veranderen. Zo staan gastvrouw/heer en kok in de horeca nog bij de baanzekere beroepen, terwijl dat nu weer heel anders ligt. Kennis van de markt vergt ook vaak meer kennis dan alleen het aantal (te verwachten) vacatures. Het heeft echt zin om goed door te vragen over hoe het werk eruit ziet en welke ontwikkelingen er spelen.

Een voorbeeld: Rob liet zich omscholen tot audicien een, in alle staatjes genoemd, kansrijk beroep. Naarmate hij verder in zijn studie kwam, werd het hem steeds duidelijker dat de markt verdeeld is over een aantal grote spelers en dat dat het werk heel anders maakte dan in zijn eigen beelden. De toonzettende bedrijven werkten strak volgens bepaalde procedures, met weinig gelegenheid om rustig de tijd te nemen voor cliënten. Bovendien kwam hij erachter dat mensen van zijn leeftijd nauwelijks werden aangenomen.

5. Laat de laagdrempeligheid van bepaalde beroepen geen bepalende factor zijn. Veel zogenaamde krapteberoepen hebben mooie kanten, maar ook duidelijke nadelen. Zo stromen veel zijinstromers in het onderwijs en in de ouderenzorg ook weer relatief snel uit. Voor een aardig deel van de krapte-beroepen geldt dat de arbeidsvoorwaarden niet best zijn. Misschien pas jij het beste in een baan, die veel minder zichtbaar is. Als het even kan ook een baan waarin je opgedane ervaring een plus is en je niet van scratch af aan hoeft te beginnen. Dat betekent meer zoekwerk, lastiger wellicht ook om ertussen te komen. Maar laat de laagdrempeligheid niet de bepalende factor zijn. Vorm je een breed beeld van welke vacatures er zijn, via sites als: Jobbird, Adzuna en Indeed.

6. Ga verder op zoek naar subsidie, zijinstroom trajecten of baangarantie. Als de financiën een drempel voor je vormen, onderzoek dit dan verder. Er zijn allerlei initiatieven. Voor omscholing kun je via je werkcoach van het UWV een subsidie van € 2500,- krijgen. Daarnaast zijn er innovatieve omscholingsprojecten in de zorg en is er baangarantie voor sommige opleidingen in de IT of techniek of als apothekersassistent (verkorte opleiding voor zijinstromers).

7. Behoud overzicht in je project en verwacht niet teveel van het UWV (indien van toepassing). Het vinden van de juiste manier van omscholing, is vaak een complex traject. Het vergt zicht op je kwaliteiten en verlangens. Op je reële mogelijkheden in de markt en hoe je die kunt vergroten. Zicht hebben op wat een beroep nu echt inhoudt en welke opleidingen je een aantrekkelijkere kandidaat maken. Het zou mooi zijn als je lekker stapsgewijs door het proces kon, maar omdat juist de gesprekken met mensen over bepaalde sectoren, banen en opleidingen je informatie geven, moet je regelmatig bijsturen. Het is de kunst om overzicht te behouden: je verlangens telkens weer wat aan te scherpen, je lijstje opties bij te wreken. Voor veel mensen kan het helpen er een goede coach of vriend bij te zoeken. Verwacht niet teveel van de begeleiding van het UWV: die hebben het razend druk en kunnen vaak weinig voor je betekenen. Veel mensen hebben te hoge verwachtingen. Sommige workshops zijn de moeite waard.

8. Denk niet te snel dat je te laat bent, of dat je geen kans maakt. Ook als je 50 bent, heb je nog 17 jaar te gaan voordat je met pensioen gaat. En ja, je krijgt onderweg vast wel eens te maken met leeftijdsdiscriminatie, maar er zijn ook werkgevers die het echt waarderen als iemand zoveel moed toont en die je graag de kans willen geven. Veel mensen zien vooral de negatieve kanten aan hun eigen cv, hun onlogische stappen, niet afgemaakte opleidingen. We kijken soms naar ons cv als een puber naar zijn pukkel: we denken dat iedereen ziet hoe erg het is. Zorg voor en goed verhaal Zoek mensen die creatief met je kunnen meedenken over opties, zonder luchtfietserij. Want ja, je moet ook geld verdienen. Maar durf echt op onderzoek te gaan: vanaf 50 de rit uitrijden is gewoon geen optie meer.

Conclusie
Als je overweegt je om te scholen, is dit een goed moment om je te oriënteren, mede door de subsidie op loopbaancoaching en verschillende instroomtrajecten. Kijk bij een keuze van een opleiding vooral naar je wat je ermee wilt gaan doen. Naar hoe je kansen met dat diploma liggen, naar de concrete werkzaamheden die je zou gaan doen, naar uitdagingen die je kunt verwachten.

Mogelijk maak je het idee van omscholen wel te groot: kun je een baan vinden die wat dichter bij je huidige werk ligt en toch meer zekerheid of meer bevrediging biedt. Ben je met jouw ervaring in de evenementenbranche en politiek wel een interessante kandidaat voor bepaalde secretarisfuncties. En kun je in die richting nog een aantal specifieke cursussen volgen. Of maak je een overstap naar een functie als planner. Om op ideeën te komen is het handig jezelf te voorzien van veel nieuwe input: door te googelen op vacature en opleidingssites en te praten met (ex)collega’s en vrienden over waar zij denken dat er kansen voor jou liggen. Daarna maak jij de kritische slag: past het ook echt? Zo zorg jij ervoor dat je jouw schaarse geld en tijd investeert in de juiste opleidingen.