Jobcrafting: je werk in deze coronatijd leuker maken zonder de stap naar buiten te zetten

Blijf gemotiveerd door slijpen, schrappen, spelen en scholen (wetenschappelijk onderbouwd).

Wat als je een beetje klaar bent met je werk? Het saai of weinig inspirerend vindt, maar je tegelijkertijd niet van plan bent de stap naar buiten te zetten. Wellicht vanwege de economische onrust i.v.m. corona, maar mogelijk ook omdat je werk teveel andere voordelen heeft, zoals fijne collega’s. Arnold Bakker, professor aan de Erasmus Universiteit schetste in een college afgelopen week een aantal wetenschappelijk getoetste opties om je werk weer leuker te maken. Varianten die ik ook zie werken in mijn praktijk.

1. Slijpen, ofwel jobcrafting. Ik was er altijd wat sceptisch over: jobcrafting. Het nogal officieel aanpassen van een functie, vaak voor ouderen. En dan vooral in pilots. Meestal bij de overheid. Met managers die allerlei bezwaren hadden. Maar als we het kleiner maken, minder officieel, meer koppelen aan eigen initiatief: dan zie ik wel hoe het werkt. Dan gaat het om het kennen van je behoeften en zoeken naar mogelijkheden daar iets mee te doen. Door te proberen in een bepaalde projectgroep te komen, omdat je dat meer kans geeft met innovatie bezig te zijn. Of met interessantere collega’s om te gaan. Of door support te zoeken voor een idee wat je hebt om iets op te zetten. En daarin je eigen rol te creëren. Misschien kun je iemand tijdelijk vervangen en zo een nieuwe rol uitproberen. Wellicht ben je niet positief over je kansen: maar heb je het echt geprobeerd? Op verschillende manieren?

2. Schrappen. Als bepaalde taken je tegenstaan, onderzoek of je er niet vanaf kunt of anderen dat niet kunnen doen. Misschien is er echt geen mogelijkheid om ervan af te komen, maar het kan ook zijn dat je jezelf gevangen houdt in de huidige onprettige, maar veilige situatie. Ik kom het regelmatig tegen dat mensen weliswaar te druk zijn en geen plezier meer hebben in bepaalde taken of klanten, maar het toch erg lastig vinden die uit handen te geven. Voelt dat toch te leeg en weinig nuttig of risicovol. Die interne discussie voeren we vaak op dezelfde manier, maar probeer er eens met andere ogen naar te kijken. Wat zou het je opleveren? Hoe zou het wellicht ook goed zijn voor de organisatie? Is er een reëel risico? Kortom: kan het echt niet? Schrappen in tijd kan mogelijk doordat je de taken efficiënter kunt doen: een handiger manier te bedenken, een slimmer tijdstip, opsparen van de taakjes en er minder vaak mee bezig zijn (waarvoor je mogelijk anderen moet opvoeden).

3. Spelen. Playfull work design, noemt Bakker het. Zeker nu we veelal vanuit huis werken, is werken saaier geworden. Een mens heeft speelsheid nodig. Je hoeft alleen maar naar de motiverende werking van games te kijken, hoelang we daar geconcentreerd mee bezig kunnen zijn, om de kracht ervan te zien. Valt er wat meer speelsheid in jouw werk te bouwen? Kun je in competitie met jezelf bijvoorbeeld: door te kijken hoeveel je kunt afwerken in een uur. Misschien door een wedstrijdje met collega’s te doen. Of door zaken mooier te maken: je presentatie of voorstel op te leuken met mooie plaatjes. Andere voorbeelden: binnen de advocatuur worden er met het team wel afspraken gemaakt om verplichte woorden te gebruiken in je pleitnota’s. Piloten die met elkaar in competitie zijn wie het minste kerosine op bepaalde vluchten gebruikt. Barista’s die een mooi blaadje in het melkschuim van de cappuccino maken.

4. Scholen. Jezelf ontwikkelen in je werk, jezelf daarmee voorbereiden op een volgende stap, is natuurlijk vaak een fijne manier om jezelf te blijven uitdagen. Ook als je werk saai is. Als dat er niet inzit (te duur of je bent er niet voor gemotiveerd) kun je natuurlijk ook buiten je werk aan de slag. Het idee dat we per se ons werk moeten hebben om ons uitgedaagd te voelen en te leren, is een westers en vrij nieuw idee. Ook als je werk er vooral is om je geld mee te verdienen, kun je een prima leven hebben. Met realistische verwachtingen en het juiste verhaal, kan saai werk, met een aantal andere voordelen (financiële zekerheid, flexibiliteit) en prima deal zijn. Mogelijk in combinatie met andere aspecten van jezelf die je ontwikkelt, via opleidingen (die cursus Italiaans, eindelijk), het werken als vrijwilliger in een hospice of het oppakken van een zwemtraining.

Lees ook: Je mist uitdating relevantie of teamgeest in je werk?

Lekker mopperen op je werk is net als kauwgom
Voorkom een gevoel van machteloosheid en cynisme. Het gevoel dat je gevangen zit. Een mens wordt ongelukkig van het gevoel geen invloed te hebben op zijn situatie. Mopperen op je werk, zeker als je dat met collega’s kunt doen, is even bevredigend. Maar ook al vrij snel niet meer. Het is net kauwgom: na een tijdje krijg je er toch een beetje een vieze smaak van in je mond. Zelf proberen te sturen op je welbevinden is veel duurzamer. De ervaring in mijn praktijk heeft me geleerd dat er vaak meer te sturen valt dan we vooraf denken. Maar ook dat kleine veranderingen de balans opeens positief kunnen doen omslaan. Wat ook enorm helpt is wanneer je jezelf een constructief verhaal gunt. Waarin je ziet wat je wél hebt en waarin je werk niet verantwoordelijk hoeft te zijn voor al te veel van je welbevinden.