Zó moe: lever jij ook te veel waar voor je geld?

Als je voornemen om vaker ‘nee’ te zeggen op je werk niet echt helpt, lees dan dit.

Je bent zo’n collega waar bijna iedereen blij mee is: vriendelijk, opgewekt, nooit te beroerd om te helpen en betrouwbaar. Dat wil zeggen: soms lukt het niet. Dan val je opeens uit tegen iemand of krijg je je werk niet op tijd klaar. En dat heeft er dan alles mee te maken dat er gewoon te veel op je schouders rust. Je moet eens wat vaker ‘nee’ zeggen en minder perfectionistisch zijn, hoor je dan. Maar als je dat probeert, merk je dat je al snel weer in je oude routine vervalt. Hoe doorbreek je de vaste patronen? Hoe deal je met de verborgen angsten en de voordelen die de huidige aanpak je biedt?

Start met realistische verwachtingen en meet je succes. Anders om leren gaan met zaken waar je tegenaan loopt vergt oefening en tijd. Het is geen bekering, waarbij je na een helder inzicht opeens in staat bent altijd de juiste keuzes te maken. Het is van belang dat je je streven voor langere tijd op de agenda houdt, zeg een half jaar. En gedurende die tijd wekelijks een reflectiemoment inruimt in je agenda. In een verslagje kun je antwoord geven op eenvoudige vragen als:

• Wat heb ik deze week uitgeprobeerd?
• Wat is er gelukt?
• Wat heb ik geleerd? Wat lukt mij al meer dan in het verleden?
• Wat ga ik volgende week proberen?

Achteraf gezien lijkt het vaak alsof we alles wat we dan kunnen altijd al konden. Een verslag helpt je die kleine (en schijnbaar onbelangrijke) stappen die je maakt, beter te zien. Zo raak je minder snel ontmoedigd.

Krijg scherp wat je doel is. Als je je eigen verhaal helder hebt, is het gemakkelijker jezelf te motiveren. Dat het erom gaat dat je duurzamer met jezelf omgaat. Dat je meer tijd wilt hebben om met je kind door te brengen of aan je ouders wilt besteden. Dat je ouder en wijzer bent geworden en de boodschappen die je ouders je ooit meegaven, wat beter kunt plaatsen, ze niet zomaar hoeft op te volgen. Vaak helpt het ook om gemotiveerd te blijven door te visualiseren hoe het eruit zou zien als je meer ruimte en tijd voor jezelf zou hebben. Hoe je dan met meer geduld met je moeder zou kunnen omgaan. Of de energie zou hebben om ‘s avonds op de tennisbaan te staan.

Lees ook: Als je na tien jaar nog steeds de gretige junior bent

Zorg voor meer zicht op je kwaliteiten. Een belangrijke reden om dingen te doen die je eigenlijk niet wilt doen, is vaak dat je je niet zeker genoeg van je eigen kwaliteiten voelt. Dat is ook niet zo gek, omdat we bij feedback nu eenmaal vaak adviezen krijgen hoe we zaken nog beter kunnen doen. Het vervelende is, dat als je weinig zelfvertrouwen hebt, je vaak ook niet goed de uitingen van waardering van anderen kunt horen. Je wimpelt ze af, of neemt ze niet serieus (‘Hij zegt dat natuurlijk omdat hij me nodig heeft/aardig vindt/er geen kijk op heeft’). Vaak ben je ook geneigd juist kritiek (van wie dan ook) wél serieus te nemen. Herkenbaar? Het is goed om je deze scheve manier van informatie vergaren over jezelf, te realiseren. Met de oefening uit dit artikel kun je zorgen voor wat tegenwicht.

Meer voelen, minder alert zijn op signalen van anderen. Perfectionisme en over-ijverigheid hangen vaak samen met een sterke alertheid op signalen van anderen. Én de neiging signalen van je eigen lichaam niet zo serieus te nemen. Misschien zeg je ongemerkt wel tegen jezelf dat je gewoon niet zo moet zeuren als je het zwaar hebt en “Kom op, schouders eronder en niet piepen”. Of iets van “Van werken is nog niemand doodgegaan”. Via de haptonoom, mindfulness of door gewoon zelf eens af en toe stil te staan bij wat je nu voelt en waarnaar jij zelf verlangt, ontwikkel je die nieuwe blik. Kern is: minder naar buiten kijken (‘Is iedereen nog tevreden?’), maar je meer naar binnen kijken.

Snappen welke gedachten leidend zijn bij je keuzes. Het is vaak erg nuttig je een beetje te verdiepen in de cognitieve psychologie om beter grip te krijgen op die kleine momenten waarop je soms de verkeerde beslissing neemt.

Een voorbeeld:
Je zegt ‘ja’ terwijl je eigenlijk helemaal die taak niet op je wilt nemen.

Mogelijke gedachten (die vaak ongemerkt door je hoofd gaan):
‘Ik moet te allen tijde voorkomen dat ik deze baan verlies (en wil dus geen enkel risico lopen).’
‘Ik moet er harder voor werken (want ik ben minder getalenteerd, lager opgeleid, minder ervaren) en kan dus geen nee zeggen.’
‘Ik moet voorkomen dat mensen mij lui vinden, of arrogant (dus ik moet altijd wel meegaand zijn).’
‘Ik moet het wel doen, want anders loopt alles in de soep.’

Zitten hier herkenbare gedachten tussen? Ga dan eens aan de slag met Cognitieve Psychologie. Hier vind je een korte uitleg van de RET, die je direct kunt troepassen op jouw (remmende) overtuigingen.

Voorkom dat je je leven als ploeteren ervaart
Als je gewend bent je werk overdreven goed te doen, harder te werken dan anderen, levert dat je ook iets op. Vaak gaat het over waarden die op zich heel prima zijn en je verder geholpen hebben, maar die in je huidige baan (drukker) of in combinatie met je huidige leven (kinderen, behoeftige ouders) niet meer haalbaar zijn.
Door je een aantal maanden te richten op meer inzicht en experimenteren met nieuwe keuzes (als een soort project), zul je merken dat je opschuift naar een wat meer ontspannen stand. Of, als dat niet lukt en je hebt er last van, zoek dan een coach en wacht niet totdat je overspannen raakt. En, misschien nog wel erger, voorkom dat je je loopbaan lang nét het hoofd boven water houdt, maar het leven toch vooral ploeteren is.